Spółdzielnia mieszkaniowa z definicji służy do zaspokajania potrzeb mieszkaniowych poprzez dostarczanie jej członkom i ich rodzinom lokali mieszkalnych i innych. W Polsce spółdzielnie mieszkaniowe kojarzą się przede wszystkim z czasami PRL-u. Jednak w rzeczywistości forma ta powstała dużo wcześniej – już pod koniec XIX wieku.
Pierwsze spółdzielnie na ziemiach polskich powstały w latach 90. XIX wieku w Bydgoszczy i Poznaniu. Do połowy lat 20. XX wieku powstało jeszcze ponad 20 spółdzielni, m.in. w Grudziądzu, Gnieźnie, Inowrocławiu czy Krakowie. Bardzo istotne było powstanie w 1920 r. Warszawskiej Spółdzielni Mieszkaniowej.
Rozwój spółdzielczości w latach międzywojennych został uregulowany przez ustawę o Państwowym Funduszu Budowlanym (1919) oraz ustawę o spółdzielniach (1920). Szacuje się, że Państwowy Fundusz Budowlany, dzięki któremu można było otrzymać korzystne kredyty budowlane, umożliwił budowę ok. 96 tys. mieszkań. Miało to ogromne znaczenie w sytuacji powszechnego przeludnienia lokali, zwłaszcza w aglomeracjach przemysłowych.
W czasie wielkiego kryzysu gospodarczego na przełomie lat 20. i 30 rozwój spółdzielni uległ zahamowaniu, lecz niedługo przed II wojną światową znowu nabrał tempa. W 1936 r. w Polsce funkcjonowało 235 spółdzielni mieszkaniowych. Dominowały spółdzielnie o charakterze własnościowym. Mniej natomiast było spółdzielni o charakterze lokatorskim, skierowanych do ludności uboższej, dających możliwość zamieszkiwania w lokalach bez konieczności ich zakupu.
Tuż po wojnie sytuacja mieszkaniowa w Polsce była bardzo trudna. Szacuje się, że w latach 1939-45 zniszczeniu uległo ok. 2 mln mieszkań. Wskutek niedoboru lokali w 1945 r. wprowadzono dekret o publicznej gospodarce lokalami i kontroli najmu, który obowiązywał w Warszawie, Łodzi, Gdańsku, Lublinie, Krakowie, Katowicach i Poznaniu. Na mocy jego postanowień władze kwaterunkowe mogły przyznawać lokale według swojego uznania, nawet bez zgody ich właścicieli. W praktyce oznaczało to, że jeśli władze uznały, że dane mieszkanie jest większe niż potrzeby konkretnej rodziny, przymusowo dosiedlały do niego kolejne osoby, nawet kompletnie obce gospodarzom. Podobną politykę prowadzono w prywatnych kamienicach – ich właściciele nie mogli sami decydować, komu wynajmą lokale. Duże mieszkania dzielono nieraz między kilka rodzin, które miały do swojej dyspozycji poszczególne pokoje, a kuchnia, łazienka i korytarz były wspólne. Dopiero w 1956 r. zaniechano takich praktyk.
Po roku 1956 ponownie zaczęła się rozwijać spółdzielczość mieszkaniowa. Mieszkania prywatne i spółdzielcze zostały wyłączone spod nadzoru administracyjnego. Utworzono Spółdzielczy Fundusz Budowlany, Społeczne Przedsiębiorstwo Budowlane i Bank Spółdzielczy. Uchwała Rady Ministrów z 1957 r. miała zapewnić pomoc państwa dla budownictwa mieszkaniowego.
Gudella/bigstockphoto.com
W latach 60., by zmniejszyć deficyt lokali, budowano dużo i szybko, ze szkodą dla standardu. Powstające wówczas mieszkania były małe i niskie, z niewielkimi oknami i ciemnymi kuchniami. Wówczas też upowszechniło się budownictwo wielkopłytowe, początkowo w systemach zamkniętych, które uniemożliwiały późniejsze przeróbki (wszystkie ściany były nośne). W tym czasie zapisanie się do spółdzielni mieszkaniowej stało się głównym sposobem na otrzymanie mieszkania. Zakładano też książeczki mieszkaniowe, na których gromadzono środki na wkład. Jednak mieszkań było wciąż za mało i trzeba było na nie czekać kilka-kilkanaście lat. Zdarzały się nawet takie absurdy jak kandydatura na członka spółdzielni – czyli trzeba było czekać, by dostać się do kolejki oczekujących na mieszkanie.
W latach 70. zbudowano 2,6 mln mieszkań, co było możliwe dzięki usprawnieniu i ulepszeniu technologii wielkiej płyty. Zaczęto powszechnie stosować systemy otwarte, w których wyeliminowano ściany konstrukcyjne wewnątrz mieszkań i które pozwalały na budowę bardziej różnorodnych lokali. Jednak problemem były wady produkcyjne płyt i różne niedoróbki przy ich montażu. W dodatku normy dotyczące termoizolacyjności były znacznie niższe niż obecnie. Wskutek tego mieszkania były nieraz nieszczelne i zimne, a ich ogrzewanie było nieefektywne.
Wskutek kryzysu roku 1980 sytuacja mieszkaniowa znowu się pogorszyła. Gospodarka budowlana przeżywała zastój. Oczekiwanie na mieszkania miało trwać nawet kilkanaście lat. Frustracja z tym związana była jedną z przyczyn protestów. Pośrednio doprowadziła też do zmiany ustroju, gdyż wskutek ciągłego niedoboru mieszkań złagodzono przepisy gospodarcze. Pozwolono na działalność prywatnych firm i kupno prywatnych nieruchomości.
W latach 90. spółdzielnie przestały być dominującą formą dostępu do mieszkań, a liczba lokali spółdzielczych spadła. Konkurencją stali się inwestorzy komercyjni, zwłaszcza firmy deweloperskie. W 2007 r. zlikwidowano możliwość ustanawiania spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu. Z kolei w 2009 r. zlikwidowano Krajowy Fundusz Mieszkaniowy. W latach 2007-2010 masowo wykupywano mieszkania spółdzielcze na własność.
Obecnie niewiele spółdzielni inwestuje w nowe lokale. Większość jedynie utrzymuje i remontuje istniejące budynki. Szacuje się, że w zasobach spółdzielni mieszka ok. 4 mln Polaków.
Na podstawie danych z popularnych platform zajmujących się wynajmem turystycznym mieszkań, Airbnb, Booking, Expedia Group oraz Trip Advisor, widać, że w Polsce wyraźnie rośnie liczba noclegów rezerwowanych poprzez tego typu strony, ale krótkoterminowy najem turystyczny budzi coraz więcej kontrowersji i obaw, już nie tylko na Zachodzie Europy.
Jak wynika z danych Eurostatu, ok. 13% Polaków korzysta z wynajętych mieszkań. To niski wynik na tle Unii Europejskiej, gdzie wynosi on 31%. Wysokie ceny nieruchomości powodują jednak, że odsetek najemców może wzrosnąć. Zakup mieszkania staje się coraz większym wyzwaniem, tym bardziej przy drogich kredytach hipotecznych. Rośnie także liczba firm, które zajmują się zarządzaniem nieruchomościami…
Właściciele mieszkań coraz mniej zarabiają na najmie. To dobra informacja dla najemców, których dochody rosną zdecydowanie szybciej niż czynsze. Przychody wynajmujących są mniejsze i trudniej znaleźć im nowego najemcę, ale ich nieruchomości ciągle zyskują na wartości.
Rząd będzie się starał zniechęcić właścicieli mieszkań do najmu krótkoterminowego. Najpierw rejestr lokali, później być może zgoda wspólnoty na prowadzenie tego typu działalności i wyższe podatki. Celem takich działań ma być zmniejszenie liczby mieszkań dostępnych w ramach najmu krótkoterminowego i zwiększenie ich dostępności dla osób, które chcą wynająć mieszkanie na dłuższy czas.
We wrześniu Warszawskie Koło Młodych OZZ Inicjatywa Pracownicza opublikowało raport o sytuacji akademików na Uniwersytecie Warszawskim. Obecnie dostępnych jest 2710 miejsc, co stanowi znaczący spadek od 2007 roku, kiedy to było ich 3159. Uczelnia stara się jednak rekompensować tę zmianę poprzez poprawę standardów – wprowadza m.in. pokoje jedno- i dwuosobowe z prywatnymi łazienkami i aneksami…
Zbyt duża liczba mieszkań przeznaczonych na wynajem krótkoterminowy ma ogromny wpływ na popularne wśród turystów miasta. Pozostawiło to negatywne skutki w Barcelonie, Pradze czy Londynie, a teraz Warszawa może mieć podobny problem. Przez wynajem krótkoterminowy zmienia się charakter poszczególnych dzielnic miast, a stałym mieszkańcom trudniej jest znaleźć lokum do wynajęcia.
W ostatnim czasie coraz więcej mówi się o trudnej sytuacji mieszkaniowej w Polsce. Na pomoc przychodzi jednak Społeczna Agencja Najmu (SAN), która oferuje tani wynajem w Dąbrowie Górniczej. W jej ofercie znajdują się kawalerki dostępne już od 600 zł miesięcznie. To propozycja skierowana do osób o niskich dochodach, które nie mogą sobie pozwolić na wynajem…
Liczba ofert mieszkań na wynajem spada. Jak wynika z „Raportu rynku najmu” przygotowanego przez Otodom, w porównaniu do czerwca 2024 r. liczba ta skurczyła się w lipcu o blisko 8%. Wynik z lipca jest najniższym w tym roku i zbliżył się do poziomu z lipca 2023. Największy spadek dostępności odnotowano w Olsztynie, Krakowie oraz Szczecinie.
Wynajem to naprawdę wygodna forma mieszkalnictwa. Nie trzeba posiadać dużego kapitału, inwestować w remont, a w wielu przypadkach także w wyposażenie. Dodatkowo nie jesteśmy związani z jedną lokalizacją i możemy zmieniać ją tak często, jak zmieniają się nasze potrzeby. Jednak to, co teraz wygodne, na emeryturze może być pułapką.
Jak wynika z badania „Problemy i perspektywy wynajmujących 2022”, zrealizowanego przez Rendin i Stowarzyszenie Mieszkanicznik, blisko 70% wynajmujących miało kiedykolwiek problemy z najemcami. Nauczeni doświadczeniem stosują różne sposoby na ograniczenie ryzyka. Jednym z nich jest najem okazjonalny. Czy wynajmujący często po niego sięgają?
Serwis natechwile.pl skupia się na poradach dla osób pragnących zainwestować w mieszkanie na wynajem. Jeśli do nich należysz, poradzimy Ci nie tylko jak przeprowadzić korzystną transakcję kupna nieruchomości, ale także jak ją z zyskiem wynająć. Dowiesz się więc jak przeprowadzić wszystkie formalności związane z najmem, jak znaleźć pewnych lokatorów, a nawet jak wybrać ekipę do wykończenia wnętrza.
Mamy nadzieję, że skorzystasz z naszych porad i dołączysz do stałych czytelników portalu.Zachęcamy do oceniania artykułów i ich strong>komentowania, co z pewnością przyniesie satysfakcję ich autorom.
Dodaj komentarz