Budowa domu nie musi koniecznie oznaczać postawienia przysłowiowych czterech ścian. Na rynku obecne są firmy, które realizują projekty domów w kształcie kopuły. Pomysł wydaje się interesujący, ale jednocześnie na tyle dziwaczny, że pewnie niewiele osób potraktuje go poważnie. Jednak warto mu się przyjrzeć, bo rozwiązanie to posiada zaskakująco dużo zalet.

Podstawowa przewaga nad tradycyjnym budownictwem ujawnia się już na etapie konstruowania budynku. Jako że w kuli stosunek powierzchni do objętości jest korzystniejszy niż w każdej innej bryle, potrzebujemy minimum materiałów niezbędnych do stworzenia określonej przestrzeni użytkowej. Szacunkowo jest to około 27% mniej niż w prostopadłościanie. Do tego dochodzą oszczędności wynikające z tego, iż nie musimy robić dachu (powierzchnia kopuły jest cała dachem i ścianami jednocześnie), ani montować rynien. Poza tym niebywała konstrukcyjna wytrzymałość kopuły pozwala na zastosowanie cieńszych ścian. Summa summarum, taki dom jest tańszy od tradycyjnego o około 30%.

To nie koniec pochwał tego typu budownictwa. Okazuje się, że kopuły mają niezwykle korzystny bilans cieplny. Użytkownicy ponad 250-metrowego domu przy temperaturze na zewnątrz -20 stopni Celsjusza ogrzewają wnętrze jednym kominkiem! Wzmiankowana już niebywała wytrzymałość daje mieszkańcom poczucie bezpieczeństwa – taki dom przetrwa huragan pędzący z prędkością 200 km na godzinę, czy trzęsienie ziemi o sile ponad 6 stopni w skali Richtera. Nie trzeba go remontować, wymaga jedynie okresowego malowania. Niektórzy deweloperzy udzielają na domy-kopuły kilkusetletniej gwarancji.

Oprócz tych praktycznych, możliwych do wyliczenia zalet, okrągły dom posiada niepowtarzalne walory estetyczne. Kula jest naturalnie harmonijnym kształtem, jest powszechnym rozwiązaniem w otaczającej przyrodzie, której w końcu jesteśmy częścią. Nie bez kozery mnóstwo budynków, które miały wskazywać na wzniosłość i wspaniałość było wieńczone kopułami. Zwolennicy kopuł twierdzą, że kwadratowe domy mają niekorzystny wpływ na naszą psychikę. Wywołują zmęczenie i zaniepokojenie. Sferyczne kształty, przeciwnie, pozwalają być zrelaksowanym i pełnym energii.

Zazwyczaj na szczycie okrągłego domu umieszcza się ogromne okno. Jest to świetlik, który zapewnia w miarę równomierne oświetlanie wnętrza słonecznym światłem przez cały dzień. Pozornie dyskusyjna ustawność okrągłego wnętrza jest raczej efektem nawyków wyniesionych z kanciatego budownictwa. W sferycznych domach szafy i szafki zastępuje się przemyślanymi, pakownymi garderobami i pomieszczeniami gospodarczymi. Oryginalna przestrzeń stwarza nieograniczone możliwości aranżacji. Wystarczy, że uciekniemy od starych przyzwyczajeń.

Pozostaje pytanie: jak to wygląda w praktyce? Decydując się na dom w kształcie kopuły najpierw będziemy musieli zwalczyć własny opór. To rozwiązanie oryginalne i na pewno zwrócimy na siebie uwagę sąsiadów. Jeśli już odważymy się na tę małą ekscentryczność, pozostaje jeszcze dogadanie się z urzędnikami, którzy w przypadku terenów u ustalonym planie zabudowy mogą mieć dobrze uzasadnione obiekcje co do naszej niezwykłej inwestycji.

Jeśli zdołamy przebrnąć przez sprawy papierkowe, pozostaje nam rozpocząć budowę. Jest kilka metod stawiania kopuł:

• kopuły fullerowskie to wielościany tworzone na bazie fasetowych rusztowań; nazwa pochodzi od ich twórcy i propagatora – Richarda Bukmistera Fullera (1895-1983)

• murowane kopuły (budowane klasycznymi metodami)

• kopuły z ‘dmuchanej’, żelbetowej powłoki (przez kilka tygodni dmuchawy nadymają żelbetowy ‘balon’)

W przypadku kopuł ‘dmuchanych’ budowa przebiega w czterech głównych fazach:

1. wykonanie pierścieniowego fundamentu

2. zmocowanie na fundamencie powłoki i nadmuchanie jej do pożądanego kształtu

3. nałożenie izolacyjnej warstwy pianki poliuretanowej

4. przygotowanie wewnętrznego szkieletu, na który następnie natryskuje się warstwę betonu

Kopuła w stanie surowym jest raczej pozbawiona uroku. Przypomina nieco bunkier. Można ją pomalować, pokryć gontem bitumicznym lub drewnianym, dachem blaszanym lub powłoką z tworzyw sztucznych. Dom może zajmować jedną kopułę lub kila połączonych kopuł. Taką kilkubryłową inwestycję można realizować etapami, ponieważ każda jej część jest konstrukcyjnie autonomiczna.