W sytuacji braku możliwości kupna mieszkania, najczęściej z powodu niewystarczających własnych środków finansowych oraz niemożności uzyskania kredytu hipotecznego, najem nieruchomości wydaje się być najlepszym rozwiązaniem. Zgodnie z definicją, najem jest umową, w której wynajmujący (w tym przypadku właściciel mieszkania) zobowiązuje się przekazać najemcy, na czas określony lub nieokreślony, do używania lokal mieszkalny, w zamian za płacenie przez najemcę czynszu, w wysokości i terminach określonych w umowie.
W zależności od czasu trwania najmu, warunki jego wypowiedzenia reguluje zawarta umowa bądź przepisy ogólne. Podpisując umowę, obie strony zobowiązują się do przestrzegania określonych w niej zapisów, przyjmując jednocześnie wszystkie należne prawa oraz ciążące obowiązki. Wydaje się zatem, że pisemne zawarcie umowy najmu, chroni najemcę przed niespodziewanymi okolicznościami. Niestety, nie zawsze.
Podpisując umowę z właścicielem mieszkania, przyszły lokator najczęściej nie ma wglądu w jego stan majątkowy. Czasami zdarza się, że w celu ściągnięcia długów właściciela nieruchomości, komornik zajmuje mieszkanie, które jest wynajmowane i wystawia je na sprzedaż w trybie licytacji publicznej. Co wtedy? Prawo nie zabrania sprzedaży mieszkania, w którym mieszkają lokatorzy. W takim przypadku, umowa najmu nadal obowiązuje, co oznacza, że najemcy mają nadal prawo zajmować lokal mieszkalny, zgodnie z warunkami określonymi w umowie najmu, a nowy właściciel mieszkania niejako automatycznie nabywa prawa i obowiązki poprzedniego właściciela (staje się nowym wynajmującym).
Zachodzi tu jednak obawa, że nowy właściciel mieszkania będzie chciał się „pozbyć lokatorów”. Należy jednak pamiętać, że w przypadku zachowania przez najemców warunków umowy, tj. niezalegania z czynszem, przestrzegania zasad porządku domowego itp., ewentualne wypowiedzenie najmu może nastąpić jedynie w zgodzie z warunkami przedstawionymi w umowie lub określonymi przez przepisy ogólne. W przypadku nieokreślonego czasu najmu mieszkania (przy czynszu płatnym miesięcznie), może on być wypowiedziany najpóźniej na trzy miesiące przed, z końcem miesiąca kalendarzowego*, natomiast jeśli umowa najmu została zawarta na czas określony dłuższy niż dwa lata, przy zachowaniu formy pisemnej i urzędowym poświadczeniu daty (tzw. data pewna), nowy właściciel mieszkania może wypowiedzieć umowę jego najmu w ciągu miesiąca od dnia uprawomocnienia się tytułu własności, z zachowaniem rocznego wypowiedzenia**.
Istotne jest również to, że jeżeli lokator przy podpisywaniu umowy zapłacił ówczesnemu właścicielowi mieszkania czynsz z góry za okres dłuższy niż trzy miesiące, po zajęciu nieruchomości przez komornika (a w dalszej perspektywie jej sprzedaży), będzie on zobligowany do ponownego uiszczania czynszu z tytułu dalszego najmu lokalu***. W takiej sytuacji, po rozwiązaniu umowy, najemcy przysługuje prawo do ubiegania się o zwrot nakładów poniesionych z tytułu najmu, od nabywcy nieruchomości (nowego właściciela).
*Art. 688 ustawy z dnia 23 kwietna 1964 roku Kodeks Cywilny (Dz.U 1964 Nr 16 poz. 93 z późn. zm.).
**Art. 1002 ustawy z dnia 17 listopada 1964 roku Kodeks postępowania cywilnego (Dz.U. 1964 Nr 43 poz. 296 z późn. zm.).
***Art. 929 par. 11 Kodeksu postępowania cywilnego.
1 Komentarz
Prawdopodobnie skończy się na zajęciu wierzytelności z tytułu najmu. Mieszkania zamieszkałe i to także przez najemców skutecznie zniechęcają do licytacji.